Reisverslag 16

Beste lezers,

Zodra ik een rok van een kleurig afrikaans stofje aantrek kan ik er zeker van zijn vele complimenten te ontvangen over hoe ik eruit zie. Van collega’s, maar ook van personen die ik toevallig op straat tegenkom. In Nederland heb ik die ervaring veel minder. Mijn leerlingen gaven me wel eens een compliment over een paar nieuwe schoenen, maar mensen op straat zullen niet snel zeggen dat je er leuk uit ziet.

In veel landen verschillen gespreksprotocollen en begroetingen: Een nader te bepalen aantal zoenen, een omhelzing, een hand of een klein knikje als teken dat je iemand gezien hebt. Nog moeilijker wordt het door ongeschreven regels over de vragen die je moet stellen voor je kunt praten over het onderwerp dat je eigenlijk wilde bespreken, of welke beleefdheidsonderwerpen je moet bespreken (of juist achterwege laten) om niet over te komen als een ongeciviliseerde hork.

In Burundi is het heel gebruikelijk om door wildvreemde mensen te worden aangesproken op straat. De afgelopen tijd heb ik geprobeerd een aantal van de die ‘random’ gesprekjes te bewaren om ze vervolgens met jullie te delen. Niet omdat ze persé representatief zijn voor de omgangsnormen in Burundi, maar wel omdat ze bij mij een grote glimlach op mijn gezicht toverden.

Van kantoor op weg naar huis sprak een man mij in het Engels aan. Dat is behoorlijk uitzonderlijk, maar bijzonderder vond ik zijn antwoord na mijn reactie.

-Man: ‘Hey white girl’
-Ik: ‘Hello black man’
-Man: ‘Thank you!’

Niet alleen volwassenen vinden het leuk om mij aan te spreken, maar ook kinderen. Die gebruiken daarbij de zinnen in Engels of Frans die ze op school hebben geleerd:

-Kinderen: Goodmorning teacher, how are you?
-Ik: ‘I’m fine, and you?’
-Kinderen: ‘I’m fine and you?’
-Ik: ‘I’m still fine, goodbye!’
-Kinderen: ‘Goodbye teacher’

Of een andere variant, ook in het Engels. Denk daarbij aan een jongen van een jaar of 18, hippe pet op zijn hoofd, grote zonnebril , glanzende blingblingketting en bijpassende gebaren:

-Jongen: ‘What’s up miss?’
-Ik: ‘I’m fine, and you?’
-Jongen: ‘I’m cool thanks’

Omdat ik in een huis woon met heel veel kinderen levert dat ook vaak interessante conversaties op. Een van de (kleinste) kinderen kwam naast mij zitten terwijl ik wat kleren aan het wassen was. Wijzend naar één van mijn onderbroeken:

-Kind: ‘zijn dat kleren van jouw kind?’
-Ik: ‘ik heb geen kinderen’
-Kind: ‘Jawel hoor, ik heb gister witte kinderen op de televisie gezien’

Helaas speelt mijn gebrekkige Kirundi af en toe ook nog een rol. Als ik op vrijdagmiddag naar kantoor loop kom ik langs een moskee waar het vrijdagmiddaggebed rond diezelfde tijd vaak wordt afgerond. Omdat veel bezoekers dezelfde kant op moeten als ik, maak ik vaak een praatje terwijl we richting ons kantoor lopen. Hoewel de onderwerpen hoofdzakelijk worden bepaald door de woorden die ik ken of de vragen die ik gemakkelijk in het Kirundi kan stellen, vinden mensen het elke keer weer leuk om mij te horen praten in het Kirundi. Daarbij vergeten ze helaas wel eens om zelf in al hun enthousiasme niet te snel te praten. Hieronder een (iewat ingekort) fragment van zo’n vrijdagmiddaggesprek:

-Mevrouw (in een prachtige jurk met bijpassende hoofddoek): ‘hallo, hoe gaat het?’
-Ik: ‘goed, en met u?’
-Mevrouw : ‘Wat spreek je goed Kirundi !’
-Ik: ‘Het is een ingewikkelde taal’
-Mevrouw: ‘Ik heet Lydia, en jij ?’
-Ik : ‘Ik heet Sonja, komt u ook juist bij de moskee vandaan ?’
-Mevrouw : ‘Ja, het is weer vrijdagmiddag’
-Ik : ;Oja, dat is een belangrijke dag voor moslims’
-Mevrouw: ‘Ja, dan bidden we’
-Ik: ‘zingen jullie eigenlijk ook in een moskee?’
-Mevrouw: ‘nee, dat hoort niet’
-Ik: ‘Waarom is dat?’
-Mevrouw: ‘….’
-Ik: ‘Dat ging te snel’
-Mevrouw herhaalt wat ze zei (nog sneller dan eerst)… en voegt toe dat ze af moet slaan. We geven elkaar een hand, wensen elkaar een fijne dag toe. Als ik me 200 meter verder omdraai zie ik dat ze me nog steeds na staat te kijken en vraag ik me af of ze nu denkt dat ik weet waarom moslims niet zingen in de moskee.

Het stellen van de vraag ‘waarom’, blijkt dan toch gemakkelijker, dan het begrijpen van de reacties die je erop krijgt... Maar mocht iemand weten waarom er niet wordt gezongen in een moskee, daar ben ik nu toch wel nieuwsgierig naar.

Tot slot nog twee tekeningen. Ik heb een klein beetje vals gespeeld, want ik heb ze in Nederland al gemaakt en ingescand, maar ik wil ze toch graag met jullie delen. Binnenkort komen er vast weer meer Burundees geinspireerde tekeningen.

Groetjes,
Sanne