Reisverslag 28

Beste lezers,

28/5 was het de dag van de ‘menstrual hygiene’. De 28e omdat een gemiddelde cyclus 28 dagen heeft, en mei omdat een gemiddelde menstruatie 5 dagen duurt. In Nederland is het onderwerp (in ieder geval onder vrouwen) relatief gemakkelijk bespreekbaar, en de keuze voor maandverband, tampons of cups is enorm. Menstrueren kan af en toe flink irritant, onhandig en behoorlijk pijnlijk zijn, maar het helpt als je er samen over kan mopperen, chocola kan eten of een leuke film aan kan zetten.

In Burundi bestaan er veel mythes over ongesteld zijn. Als je ongesteld bent mag je bijvoorbeeld niet in de buurt van je huis badderen, want als je familieleden in contact komen met jouw bloed zullen ze overlijden; of, als je een man aanraakt tijdens je menstruatie zal hij verkleuren op de plek waar je hem aanraakt. Daarnaast is ongesteld zijn een groot taboeonderwerp. Iemand vertelde me hoe er lappen stonden op de lijst van spullen die ze moest meenemen naar het internaat waar ze op school zat (een soort boekenlijst, maar dan uitgebreider). Als jong meisje had ze geen idee wat ze met die lappen moest. Nadat ze al haar moed had verzameld vroeg ze het aan een van de leraren, die haar doorverwees naar een non die voor de meisjes moest zorgen. De non stuurde vervolgens door naar de leerlingenvertegenwoordigster. Deze medeleerlinge knipte de lappen in kleinere stukjes en gaf de cryptische aanwijzing dat ze de stukjes stof in haar onderbroek moest stoppen ‘als dat nodig was’.

Behalve dat het onderwerp heel moeilijk bespreekbaar is, wordt het Burundese vrouwen ook niet echt gemakkelijk gemaakt om op een prettige manier om te gaan met al dat bloed. Wegwerpmaandverband is verkrijgbaar in de dorpen, maar vaak slechts van één merk, in de vorm van enorme stugge, broeierige plakken. Een pakje kost ongeveer 1 dollar, en dat kunnen de meeste vrouwen zich niet veroorloven (veel vrouwen zijn zelfs niet in staat een onderbroek te kopen). Als alternatief grijpen vrouwen naar repen stof, afgescheurd van een oud kledingstuk, stukken matras (schuimrubber), of een oude sok gevuld met zand. De kans op doorlekken of infecties is groot en gedurende hun menstruatie blijven veel vrouwen daarom ook thuis. Duurzame oplossingen zijn beperkt beschikbaar in Burundi. Slechts 1 lokale organisatie houdt zich bezig met het uitdelen van wasbaar maandverband aan meisjes die nog naar school gaan. Er zitten linten aan, zodat het ook gedragen kan worden zonder onderbroek.

Omdat ik het vervelend vind dat wegwerpmaandverband terecht kan komen op een vuilnisbult waar overdag kinderen en geiten rondscharrelen ben ik zelf een flinke tijd geleden ook overgegaan op wasbaar maandverband. Het klinkt misschien nogal smerig, maar echt… ik kan het zeker aanraden: geen afval, geen gedoe door de afwezigheid van prullebakjes op Burundese toiletten, en wasbaar maandverband zit echt veel prettiger. Daarnaast kan ik de verbandjes rustig in de zon hangen na het wassen, want ze hebben een leuk kleurtje: iemand complimenteerde mij een keer met mijn mooie pannenlappen :D. Dat ik geen wasmachine heb is misschien een tikkeltje irritant. Maar hé, ongesteld zijn is normaal, en het is maar bloed!

Tot slot de link naar een filmpje van een videoclip die is gemaakt door mijn collega waar ik zelf in meespeel. De clip is opgenomen in Burundi, en het lied is in het Frans, Kirundi en Swahili (en wellicht dat er hier en daar nog wat woorden uit Burkina Faso in zitten): https://m.youtube.com/watch?v=PyTx0YvuV98

Deze keer heb ik ook weer twee tekeningen. Het was al een paar jaar geleden dat ik had geschilderd (want ik had nooit ruimte voor verf in mijn koffers), en het was ook even weer wennen want verf droogt nogal snel in de hitte. Maar het resultaat, een tekening op basis van een foto die is gemaakt tijdens een bruiloft, is toch goed genoeg om te delen. De andere tekening heb ik gemaakt naar aanleiding van een begrafenis.

Groetjes,
Sanne