reisverslag 18

Beste lezer,

Drie jongetjes van een jaar of 9 kwamen mij tegemoet lopen. Ik kwam van kantoor, en zij waren op weg naar huis vanuit school. Ik hoorde dat ze over mij aan het praten waren, maar hun gesprek verstomde toen ze dichterbij kwamen. Beleefd begroetten ze me: ‘bonjour madam, comment allez-vous?’ Ik groette terug, en vroeg waarover ze aan het praten waren. Nadat ze al hun moed bij elkaar geschraapt hadden kwam het hoge woord eruit: of het waar was dat mensen in Europa weleens kikkers aten.

Enerzijds laat dit voorbeeld zien dat er veel over mij wordt gepraat, want de informatie dat er in Europa weleens kikkers worden geserveerd kwam overduidelijk via de kinderen met wie ik woon, het was nog helemaal niet zo lang geleden dat ik het daar met hun over had gehad. Maar anderzijds wordt ook duidelijk dat er over bepaalde voeding heel anders wordt gedacht en er heel anders met voeding om wordt gegaan. Want kikkers eten… Dat is toch ongehoord.

Eetgewoontes in Burundi zijn anders dan in Nederland. Bananen, maisdeeg, bonen, rijst en (zoete) aardappelen zijn mijn dagelijkse kost, af en toe aangevuld met bladgroenten, rundvlees, doperwten of lokale aubergines (klein, wit en een beetje bitter). Mijn dieet klinkt als een lokaal eetpatroon. Tot op zekere hoogte is dat waar, ik eet vooral lokale gerechten. Maar een groot deel van de mensen in Cibitoke heeft niet de mogelijkheid om zich tegoed te doen aan al deze verschillende voedingsstoffen.

Honger is een groot probleem in Burundi. In 2014 had Burundi de hoogste score op de ‘global hunger index’. Met de cijfers in deze lijst kan honger in verschillende landen vergeleken kan worden*. Als je in die lijst bovenaan komt te staan is dat dus geen goed teken. En hoewel zo’n cijfer af en toe moeilijk te begrijpen is, spreekt de realiteit tijdens mijn werk voor zich. Het is niet ongebruikelijk om tijdens een enquete af en toe te horen dat iemand de vorige dag slechts een enkele maiskolf heeft gegeten. Maar eigenlijk hoef je niet eens met mensen in gesprek te gaan om de eerste signalen te zien. Kinderen in dorpjes zijn mager (ongeveer 60% van de kinderen heeft een groeiachterstand), en krijgen soms zelfs blond pluizig haar.

Misschien zorgt die ervaring met honger er ook wel voor dat kinderen het raar vinden dat er kikkers worden gegeten door blanke mensen. In Europa is toch de mogelijkheid om kieskeurig te zijn? Als je geld hebt, dan eet je toch koe? Geit? Kip? Of konijn des noods?

Nog niet zo lang geleden was er een gewonde kerkuil neergestreken in onze keuken. Met grote ogen zat hij de tweeendertig schreeuwende kinderen - die ondertussen allemaal om hem heen stonden - aan te kijken, tot een van de mama’s hem oppakte aan zijn vleugel en vlakbij een hoop stenen zette waar hij zich een beetje achter kon verstoppen. Ondanks deze reddingspoging heeft hij het niet lang volgehouden. ‘s Middags bleek een jongen uit de buurt de uil te hebben geslacht en opgegeten. In Burundi wordt gezegd dat uilen ongeluk brengen, uilen staan normaal gesproken dan ook zeker niet op het menu, maar het blijft natuurlijk wel vlees. Een aantrekkelijke aanvulling tijdens voor mensen die normaal gesproken vooral bonen en cassava-deeg eten.

Ik heb een aantal foto’s gemaakt van maaltijden die ik de afgelopen week heb gegeten: vooral brood (als ontbijt, met een avocado die niet op de foto staat) bananen, bonen, rijst, maisdeeg en kleine visjes. Het zijn zeker geen fotogenieke gerechten, maar het helpt misschien voor jullie beeldvorming. Daarnaast een aantal random foto’s van twee geiten die onze keuken inlopen, een dagje uit en een flinke regenwolk. Natuurlijk ook de foto van de uil uit het verhaal. Tot slot heb ik een tekening toegevoegd van een stukje Burundees cultureel erfgoed (erkend door UNESCO): de tambours met hun acrobatische dansers.

Groetjes,
Sanne

*Voor een aantal landen was geen data beschikbaar in 2014, terwijl er wel wordt geschat dat ze op een vergelijkbaar niveau als Burundi zouden moeten uitkomen. In het rapport over 2015 komt ook Burundi niet voor omdat de data ontbreekt.